Niet alleen is Venezuela een van de hoogtepunten in het Holland Dance Festival, maar voor mij het hoogtepunt van het hele balletseizoen. Ohad Naharin staat al zoveel jaar aan de top van de moderne dans. Iedere keer weet hij ondanks zijn eigen herkenbare dansstijl toch weer te vernieuwen. Na bijna 30 jaar de artistiek leider van de Batsheva Dance Company te zijn geweest, is hij nu nog de vaste huischoreograaf van dit gezelschap.
Zijn balletten worden overal ter wereld door verschillende gezelschappen gedanst. Duidelijk is wanneer zijn Batsheva dansers zijn repertoire dansen je pas echt de essentie van zijn bewegingsstijl ziet. Venezuela is zijn laatste meesterwerk en wat een belevenis dit als toeschouwer te ervaren. De zeggingskracht is groot en er gebeurt veel. Naharin zegt weinig over zijn werk, je moet het allemaal zelf maar interpreteren. Israël is een land van tegenstrijdigheden. Nooit werkelijk is de rust daar en de vrede om tussen landen te leven die je liever de zee in willen drijven geeft een onderlinge onrust. De enige manier dit te overleven is kalmte en de vrede in jezelf te vinden. Leven van dag tot dag bekijken. Overal is strijd en ook in die strijd is er de ongelijkheid en het wrede handelen om te overleven. Dit alles zie ik terug in de Gaga stijl van Naharin. Hij combineert Yoga, Tai Chi, met Aerobic en met vormen uit de moderne en klassieke dans. Vooral vanuit ontspanning kan je je lijf tot virtuositeit aanzetten. Zijn grote voorbeeld van bewegen zijn de katachtigen. Die springen zo hoog en ver zonder enige moeite maar vanuit instinct en ontspanning.
Het eerste deel dansen de dansers op traditionele Gregoriaanse gezangen. Dat heeft een hypnotiserende werking als je de rust in je hoofd hebt de muziek te scheiden van de bewegingen die de dansers uitvoeren. Openingsbeeld is een groep dansers die in meditatie lopen waaruit twee dansers een overstrekte pose aannemen. Van daaruit ontstaan er situaties die elkaar zo mooi opvolgen. Dansers huppelend door elkaar over het toneel in patronen. Prachtige paren die Latin American stijl dansen. Heel virtuoos uitgevoerd waarin het contrast zo zichtbaar is van de ontspanning naar juist de overspanning van bewegingen. Dan weer een lijn dansers voor op het toneel en een danser met microfoon. Onderwijl de monniken door zingen een rap van o.a. Notorious B.I.G. live door de dansers gebracht. Teksten als "I'm shooting baby's, no ifs and maybe's. Hit mummy in the tummy, if the hooker plays a dummy." Hier zie je die strijd en onmacht van het ware leven zo sterk verbeeld. Dat gaat weer over in Latijnse cha cha cha movements. Ook zien we mannen op handen en voeten zachtjes in een patroon met hangende hoofden zachtjes voortschrijden. De vrouwen zitten op hun ruggen als Indiase godinnen de benen wijd in tweede positie met kaarsrechte rug. Als de mannen de bocht nemen dan staan de vrouwen op eigen benen maar komen de mannen weer langszij dan vlug als een vrouwen spin nemen ze weer bezit van de mannen. Op een gegeven moment komt een andere groep in een rij op met witte doeken. Ze laten de doeken vallen die opgeraapt worden door de aanwezige dansers. Daarna een uitzinnige doekendans waarin ze met de doeken hard op de grond slaan om ze vervolgens hoog in de lucht te draaien en bevrijdend omhoog te gooien. Op het eind bedekken ze een man met alle doeken die weg probeert te kruipen maar als hij eindelijk opstaat springt een danseres op hem zodat hij achterover valt. Ze bevrijdt zijn gezicht maar blijft op hem zitten terwijl ze verzorgend haar hand op zijn borst legt. Er zijn solo's die uit groepsformaties ontstaan die de gevoelens en persoonlijkheden van dansers sterk laat zien. Altijd keren ze weer terug in de groep.
Dit zijn maar enkele situaties die ik hier beschrijf. Het geniale komt in deel twee. We zien het eerste deel grotendeels herhaald maar vaak zijn de rollen dan gedanst door andere dansers van de groep. De oerkracht dat je als mens nou eenmaal mensen om je heen nodig hebt en ook dat andere mensen weer een betekenis in je leven kunnen geven. Ook is de religieuze meditatieve muziek verdwenen en is er een stevige beat onder gezet waardoor de ervaring compleet anders wordt terwijl er grotendeels hetzelfde gebeurt. Zo laat Ohad Naharin volgens mij zien dat ieder zijn eigen waarheid en beleving heeft in het leven. Tevens is heel belangrijk dat de doeken ineens vlaggen zijn van alle landen. Natuurlijk is dit een politiek statement. Welke landen dansen met elkaar en welke niet. Dit vind ik symbolisch zo sterk vertelt. Indiase muziek klinkt bij de scène van de op handen kruipende mannen waarbij de magie van simpelheid zo duidelijk uitgebeeld is in harmonie met de muziek. Ook de rap met beat geeft een agressieve en tegelijkertijd meer harmonieuze beleving. Mensen die in agressiviteit geboren zijn en niet anders weten. De zwarte kostuums van Eri Nakamura zijn simpel en tegelijkertijd geven ze iedere danser een eigen signatuur mee.
Ohad Naharin is de choreograaf die al deze tegenstrijdigheden zo schrijnend en menselijk laat zien. Ying en Yang. Zonder verdriet geen vreugde. Spanning en ontspanning. Liefde en haat. Vrijheid en onderdrukking. De juiste balans vinden in deze fascinerende mensenwereld. Geen choreograaf die dit zo mooi in dans kan laten zien. Laat de Batsheva Dance Company maar heel gauw weer naar Nederland terugkeren.
Het Holland Dance Festival is nog tot en met begin Februari te zien in Den Haag, Tilburg en Delft.
Gezien 26 januari 2020 in het Zuiderstrand Theater te Scheveningen.
