't giet altied door
't is noeit gedoan
't water dat zal stroeme
nar woar 't neet kan goan
De grootste nadelige factor bij een voorstelling in een openluchttheater is vaak het weer. Maar vanavond kan het niet hard genoeg regenen. We zijn bij de première van de spektakel musical “Het was Zondag in het Zuiden”
Regen
Het is december 1993. In het stroomgebied van de rivier de Maas regent het onophoudelijk. Langzaam maar zeker begint de waterstand hoger en hoger te worden. Op maandag 20 december stroomt het water de dorpen Itteren en Borgharen in. Limburg krijgt de hoogste waterstand sinds 1926 voor haar kiezen. Deze watersnoodramp in Limburg staat in ons collectieve geheugen gegrift. “Het was Zondag in het Zuiden” gaat over het verloop van de ramp vanaf het moment dat de lokale overheden de situatie nog zwaar onderschaten tot het moment dat Limburg weer veilig is en ze de schade kan gaan opnemen.
Ontstaan
De totstandkoming van deze productie begon met een bootje in de foyer van het Limburgs Museum in Venlo. Tijdens de opening van de tentoonstelling “Machtige Maas” vertelt Tom Doesborg over zijn wilde avonturen tijdens het hoogwater van 1993 en iets over een verdwenen burgemeester. Doesborg was toen een jonge verslaggever van Omroep Limburg. Theatermaker Servé Hermans luistert ademloos naar al die verhalen en dacht meteen: “dit is het”. Servé is al jaren van plan iets met dit onderwerp te doen. Na het horen van de verhalen van Tom Doesborg zag hij ineens de vorm waarin hij de voorstelling zou gaan gieten. Welke band kan als de beste de liedjes en de muziek verzorgen in de voorstelling over Limburg? Rowwen Hèze natuurlijk.
Maar kan je wel een voorstelling maken over hoogwater?
Voorstelling
De heilige Anthonius (Buddy Vedder) heet ons van harte welkom in het zuiden. Dan begint het avontuur met de jonge journaliste Sarah Dreesens (Reneé van Wegberg). Sarah is net begonnen op de redactie van Omroep Limburg en is op zoek naar een verhaal. Als ze met haar ouders belt krijgt ze haar moeder Mie (Anne-Mieke Ruyten) aan de lijn. Mie Dreesens wilt zo graag dat Sarah en haar in Wenen wonende zus Irene (Suzan Seegers) met de kerst thuis zijn. Dan vertelt vader Hubèr (Wim Van den Driessche) dat hij ziet dat het water in de Maas zal gaan stijgen. Sarah gelooft haar vader en gaat voor een verhaal over het komende hoge water. De eindredacteur bij Omroep Limburg Frans ( Raymond Kurvers) vindt het er de zijne van en wil dat Sarah gewoon naar zijn opdrachten luistert, want dat met dat water zal allemaal wel meevallen. In Limburg zijn ze namelijk wel wat gewend.
Wat is het groot
Het toneel is groot. Ruim 50 meter breed en 17 meter hoog. Als deze voorstelling in een regulier theater had moeten spelen dan hadden ze dat theater er speciaal voor moeten laten bouwen. Maar openluchttheater De Doolhof biedt voor, op en achter het toneel meer dan genoeg ruimte om dit spektakel in volle glorie tot leven te laten komen.Het toneel bestaat uit verschillende lagen die voor mij de hoogteverschillen van het Limburgse landschap voorstellen. Rechts op het toneel zien we het dorpscafé de Heilige Anthonius, inclusief bar, tap en magazijn met kratjes bier. Het zijn voor het menselijke oog behoorlijke afstanden die visueel overbrugt moeten worden. Daar is een mooie technische oplossing voor bedacht. Sommige scènes worden via videobeelden haarscherp in beeld gebracht. Op een manier, die zo natuurlijk aanvoelt en perfect in de voorstelling past. Dat het geluid niet helemaal synchroon loopt neem ik op de koop toe. Het is zicht- en hoorbaar maar zeker niet hinderlijk. Het decor- en lichtontwerp is van Uri Rapaport en Michiel van der Zijde. Wat zullen die mannen zich hebben kunnen uitleven. Maar dat geldt voor alle mensen die zich bezighouden met de techniek van deze voorstelling. Hoe laat je het publiek voelen wat een stortbui is? Hoe maak je duidelijk dat er echt veel water de Limburgse dorpen en steden is ingelopen? Uiteraard door daar videobeelden van te laten zien, maar ook door gewoon het water met bakken uit de hemel te laten komen en gedurende de voorstelling het toneel onder water te gaan zetten. Iedere avond stroomt er 200.000 liter water het toneel op. Dat vanavond de weergoden ook nog een handje helpen is mooi meegenomen en maakt het toneelbeeld nog realistischer.
Ik denk dat de kostuums (Sanne Reichert) en de pruiken (Pilo Pilkes) het zwaar te verduren hebben.
Dialect
Sommige dialogen, en uiteraard de liedjes van Rowwen Hèze, zijn in het Limburgs dialect. Voor ons westerlingen worden die dialogen ondertitelt. Ik ben snel gaan proberen om het, zeker de dialogen, te gaan volgen zonder naar de ondertiteling te hoeven kijken. Dat is na verloop van tijd erg goed te doen en hierdoor word ik minder afgeleid door naar de ondertiteling te kijken. Als bij het liedje “Het is een kwestie van geduld” het hele publiek mee gaat zingen lopen de rillingen van emoties over mijn rug. Wat een bijzonder en mooi moment is dat. De Limburgse trots is zo sterk aanwezig.
Het script (Allard Blom) zit perfect in elkaar. Het verhaal wordt op een prachtige manier verteld en ik word volledig meegezogen in alle gebeurtenissen die ik voor mijn ogen zie ontplooien. Het samensmelten van de teksten met de liedjes van Rowwen Hèze gaat vlekkeloos en ondersteunen op perfecte wijze het gevoel dat je bij het verloop van het verhaal hoort te krijgen. Dat de muziek live gespeeld wordt is een extra positieve laag aan deze voorstelling. Live muziek, en vooral dit soort muziek, maken de beleving nu éénmaal compleet.
Het spel is meer dan fantastisch. Regelmatig wordt mij het gevoel gegeven dat ik een onderdeel ben van al wat er zich op het toneel afspeelt. Ik kan hier iedereen afzonderlijk een pluim gaan geven, maar de cast, het ensemble, de figuranten, de musici, en het koor zorgen er gezamenlijk voor dat dit verhaal zo’n ontzettende indruk maakt. Ik wil wel één iemand extra benoemen, omdat die mij totaal verrast heeft. Dat is Buddy Vedder. Als de heilige Anthonius is hij de verbindende factor tussen de verschillende verhaallijnen. Zijn stem past weergaloos in de muziek van Rowwen Hèze en hij heeft een dosis humor aan zijn kont hangen die hij met een perfecte timing op het juiste moment het verhaal in laat komen. Hierdoor krijgt het, toch intense, verhaal een belangrijke vrolijke noot mee.
“Het was Zondag in het Zuiden” is meer dan een spektakel musical. Alles is op zo’n bijzondere en intense manier gemaakt dat het naast een spektakel ook een belevenis is. Een voorstelling die ik niet snel ga vergeten.
“Het was Zondag in het Zuiden” is nog tot en met 2 september te zien in openluchttheater De Doolhof in Tegelen.
Klik hier voor meer informatie en tickets
Leden ANWB en spelers Vriendenloterij kunnen porofiteren van aantrekkelijke kortingen.
Gezien op 23 juli 2023 theater De Doolhof in Tegelen