We zijn aan het einde van de tweede wereldoorlog onze leider Adolf heeft de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij bij elkaar geroepen voor een laatste vergadering. Dit is de setting van de voorstelling “Adolf” van de Britse acteur Pip Utton. Specifiek zeg ik onze leider want de monoloog die volgt is tegen ons, het publiek, gericht. Alsof wij de leden van de partij zijn, de vrienden, de volgers en de medewerkers van Adolf.
Op het toneel is een rode banier met hakenkruis zeer dominant aanwezig. De speech die Utton houdt, speelt zich ook hoofdzakelijk voor dit banier af. In deze speech vertelt Utton in het kort de opkomst en de ondergang van het Duitse Rijk. Hoe door Adolf Hitler het rijk groot en machtig geworden is. En dat hij nooit een oorlog had willen ontketenen en dat hij geweld tegen de mensheid verafschuwt. Nee, het is allemaal de schuld van de Joden. En dan komt er een opsomming van alle ellende op de wereld die de Joden veroorzaakt hebben. Tussen neus en lippen door neemt hij ook nog even wat andere bevolkingsgroepen mee, zoals de negers, homoseksuelen en zigeuners. Allemaal minderwaardig volk behalve uiteraard, het Duitse volk. Duitsland voor de Duitsers. Adolf besluit zijn betoog met het is niet afgelopen vrienden, we zullen terug komen, waar en wanneer dat weten we nog niet, maar we komen terug.
Een klokt tikt, het licht dooft en als het licht weer aangaat heeft Utton zijn legerjasje uitgedaan en hebben we een sprong in de tijd gemaakt van ruim 70 jaar. Utton is in de Stadsschouwburg Zoetermeer en heeft behoefte aan een biertje en een sigaret. Door middel van kleine verhaaltjes, anekdotes en vooral een zeer aimabele benadering van het publiek sluit Utton de toehoorders in de zaal beetje bij beetje in zijn hart. Even een “toevallige” ontmoeting met Geert Wilders die eindigt in een grappige clou en leuk verhaal over zijn Aziatische buurman die weer loopt te klagen over die stinkende barbecue van de Australiërs een stukje verderop in de straat, die smerige criminele buitenlanders noemt hij ze.
De zaal lacht wat af want we kennen allemaal wel iemand in onze omgeving die zo denkt over andere bevolkingsgroeperingen. Natuurlijk 'U niet' zegt Utton tegen het publiek, jullie zijn intelligente mensen. Jullie gaan naar het theater, jullie gaan naar mij toe. Nee die domkoppen in de maatschappij die denken zo, en wat nog veel erger is die domkoppen mogen volgende week ook nog eens gewoon gaan stemmen en dan begint de opbouw van het gesprek richting het einde van de voorstelling. En met de rillingen op mijn rug en een brok in mijn keel gaat het licht uit. Ze zijn terug.
Pip Utton is instaat om met zeer weinig visuele middelen een bijzondere indrukwekkende voorstelling neer te zetten. De kracht zit bij de acteur dan enkel en alleen in het spel en de buitengewoon goed geschreven teksten. Dat deze voorstelling in de Engelse taal wordt gespeeld, kan voor sommige mensen een mogelijke barrière zijn maar met een gemiddelde kennis van deze taal is de voorstelling meer dan goed te volgen. De teksten die gebruikt worden in de speech van Adolf zijn niet door de man zelf uitgesproken maar zijn de uitspraken van politieke leiders die op dit moment in de regeringen van verschillende landen zitten. Dit maakt de voorstelling nog aangrijpender en indringender mede dankzij de belichtings- en geluidseffecten die door de jonge theatertechnicus Coen Steenbeek gecreeërd worden.
De voorstelling heet Adolf en niet Adolf Hitler of Hitler maar hij had net zo goed Mandy of Shandy kunnen heten, het gaat over tijdperken in onze geschiedenis waar mensen kunnen opstaan die inspelen op de onderbuikgevoelens van de bevolking met vaak desastreuze gevolgen.
Dit seizoen is Utton te zien in de rol van Adolf en Chapilin in diverse Nederlandse Theaters.
Klik hier voor de speellijst Adolf en hier voor de speellijst Chaplin