Ondanks enkele puike vertolkingen en een script van Agatha Christie dat nog steeds formidabele elementen kent, is ‘De Muizenval’ in de versie van Backstage Producties vooral een slepende whodunit geworden waarin de suspense maar niet van de grond lijkt te komen. Slepende ‘De Muizenval’ kent weinig suspense
Door Robin Peeters / Scènefoto’s: Steven Hendrix
‘De Muizenval’ een icoon van een theaterwhodunit noemen, is een understatement van heb-je-me-daar. Het moordmysterie van Agatha Christie is immers al sinds z’n première in 1952 nagenoeg onafgebroken in de Londense West End te zien. Eerst in het Ambassadors Theatre, later in het St. Martin’s Theatre waar de voorstelling binnenkort z’n 30.000ste (!) show viert. Ook in Vlaanderen en Nederland wordt ‘De Muizenval’ geregeld opgevoerd: vorig jaar nog door Loge10 in het Antwerpse Fakkeltheater en in 2021-2022 door REP Entertainment in Nederland. Slepende ‘De Muizenval’ kent weinig suspense
Het stuk heeft zo’n rijke geschiedenis die vol heerlijke anekdotes zit dat ik nog alinea’s hierover zou kunnen schrijven, al vrees ik dat deze recensie dan uiteindelijk dezelfde langdradige kant zal opgaan als de voorstelling die Backstage Producties in première liet gaan in het Antwerpse Theater Elckerlyc. Bijzonder jammer aangezien de sterke tekst en plottwists van Christie ook in deze mindere productie nog steeds overeind blijven.
‘De Muizenval’ speelt zich af in de jaren-50 in pension Monkswell Manor dat gerund wordt door het echtpaar Mollie (Bieke Ilegems) en Giles Ralston (Erik Goossens). Door een hevige sneeuwstorm zitten hun eerste gasten er opgesloten en zijn ze afgesloten van de buitenwereld. Ondertussen verneemt het echtpaar (en het publiek) via radioberichten dat er eerder die dag een moord is gepleegd in Londen, op ongeveer een uur met de trein van het pension. Slepende ‘De Muizenval’ kent weinig suspense
Iets later komt een brigadier van de politie (Detective Sergeant Trotter, indringend vertolkt door Pieter Jan De Paepe) aan bij Monkswell Manor. Hij vermoedt dat de dader zich in het pension schuilhoudt en komt op onderzoek. Dan valt er echter een tweede slachtoffer waardoor de spanning alleen maar stijgt onder de gasten. Wanneer vervolgens blijkt dat alle aanwezigen een motief én de gelegenheid hadden om de moord te plegen, is niemand nog zeker van elkaars schuld of onschuld.
Agatha Christie neemt in haar verhaal alle tijd voor het introduceren van personages en voor sfeerschepping en spanningsopbouw. Tussendoor worden er typische hints – of juist foute sporen – gegeven die het publiek al dan niet kunnen helpen bij het zelf ontrafelen van het mysterie. Normaliter staat dit allemaal in het teken van het vakkundig opbouwen van de nodige suspense naar de moord die zal plaatsvinden in het pension, maar in de regie van Dirk Lavryssen levert de eerste akte vooral een gezapige ontplooiing van het verhaal die weinig spanningsopbouw kent. Recensie - Slepende ‘De Muizenval’ kent weinig suspense
Als er dan toch een vermoeden van suspense in de voorstelling kruipt, wordt dit de nek omgewrongen door enkele personages die groot aangezet mochten gespeeld worden. Christie heeft haar hoofd- en bijrollen met duidelijke karakterkenmerken geschreven, maar in de regie van Lavryssen worden sommige rollen karikaturen: Major Metcalf (Manou Kersting) blijft maar kolderiek met zijn hoofd en wangen schudden en bij de Mr. Paravicini van Walter Baele was zijn vertolking van Eugène Van Leemhuyzen nooit ver weg. Als er zo dik op de humor wordt gespeeld dat de voorstelling bij wijlen op een persiflage van het genre lijkt, is het niet verrassend wanneer het publiek bij de moord eerder lacherig reageert terwijl juist dan de spanning te snijden zou moeten zijn.
In de enscenering van Lavryssen wordt weliswaar geprobeerd om met het decor- en geluidsontwerp toch de nodige zenuwachtigheid op te wekken bij het publiek. De onherbergzame winterse sfeer wordt mooi vormgegeven met een sneeuwstorm die – met behulp van een LED-scherm – bij het raam voorbijraast. De wind, die lijkt te gieren doorheen de tochtige spleten van het huis, zorgt ervoor dat je je als publiek in de eerste akte toch enigszins mee opgesloten voelt in het pension. Waarom decorontwerper Maxim Van Orlé van Monkswell Manor echter een half vervallen krot heeft gemaakt met behang en pleisterwerk dat van de muren lijkt te komen, is een raadsel. Op geen enkel moment wordt er met dat gegeven iets gedaan waardoor het eerder afleidt dan dat het iets toevoegt.
De tweede akte van ‘De Muizenval’ kent gelukkig iets meer vaart en spanning. Ja, de toevalligheden beginnen zich in het script van Christie weliswaar op te stapelen, maar voor het eerst laat het publiek zowaar een reactie horen op een bepaalde onthulling. Mogelijk heeft dit te maken met enkele castleden die in de tweede akte op dreef geraken. De relatie tussen het echtpaar (en tevens uitbaters van het pension) wordt in dit tweede deel flink op de proef gesteld wat door Bieke Illegems en Erik Goossens sterk wordt opgebouwd. Ook een dialoog tussen Pieter Jan De Paepe en een uitmuntende Mira Delbaen wordt op het scherpst van de snee gespeeld. Het wordt dan ergerlijk wanneer ook deze momenten in de tweede akte met onnozele versprekingen of zinsneden als “haar pijp was uitgepijpt” en “er is iemand die wil poetsen de plaat” teniet worden gedaan.
Wanneer na een dikke twee uur dé plottwist der plottwists volgt, blijft het een fantastisch manoeuvre in het script van Christie. Zélfs wanneer je weet wat er gaat gebeuren. Want het goed uitgekiende verhaal van Agatha Christie is nog steeds dé ster van de show, ook in een matige versie. Het nogal zoetsappige einde – na alle gruwel die heeft plaatsgevonden – is dan snel vergeven.
Wanneer het publiek aan het einde van de voorstelling de cast een beleefdheidsapplaus voorschotelde, moesten ze zich nog reppen om tijdig terug op het podium te komen voordat het snel uitdovende handgeklap helemaal was weggeëbd. Zoals de traditie het immers voorschrijft moet de cast het publiek nog op het hart drukken om de ontknoping niet te verklappen en zo “het geheim van ‘De Muizenval’ te bewaren”. Gelukkig dat de folklore wel volledig overeind bleef.
Info en tickets: www.backstage-producties.be
Gezien op zaterdag 23 november 2024 in Theater Elckerlyc in Antwerpen.